چرخ طیار قلب تپنده ی انتقال قدرت، یکی از اجزای حیاتی موتور، اگر دچار مشکل یا خرابی شود، می‌تواند تأثیربزرگی بر عملکرد و بهره‌وری خودرو داشته باشد.  بنابراین، نظارت دقیق بر وضعیت و عملکرد این قطعه ضروری است تا از خرابی‌های پیش‌آمده جلوگیری شود و عملکرد بهینه خودرو تضمین شود.این قطعه بین موتور، گیربکس و کلاچ قرار دارد.به طور مستقیم به میل لنگ موتور متصل است و به عنوان یک انباره انرژی عمل می‌کند.به دلیل اهمیت این قطعه در زیر بررسی می کنیم.

چرخ طیار خودروچیست

یک دیسک سنگین است که به میل لنگ متصل شده است معمولا  از جنس فولاد یا فولاد آلیاژی ساخته می‌شود. این دیسک موجب می شود تا چرخش میل لنگ پایدار و یکنواخت گردد. .اگراین قطعه وجود نداشته باشد، میزان کم و زیاد شدن دور موتور، آنچنان دستخوش تغییرات خواهد شد که حتی ممکن است روشن ماندن موتور در دور پائین با مشکل مواجه شود و در دورهای بالا لرزش و نوسان زیاد وجود داشته باشد.

اهمیت چرخ طیارخودرو

• افزایش عمر مفید قطعات: یکنواختی گشتاور و کاهش لرزش، باعث افزایش عمر مفید قطعات دیگر خودرو مانند گیربکس، شفت‌ها و … می‌شود.
• افزایش عمر موتور: این قطعه، با کاهش نوسانات سرعت دوران میل لنگ، به افزایش عمر موتور کمک می‌کند.
• بهبود عملکرد خودرو: این قطعه ،باعث می‌شود خودرو نرم‌تر و روان‌تر حرکت کند و شتابگیری خودرو بهبود یابد.
• کاهش مصرف سوخت:  با کمک به یکنواخت شدن کارکرد موتور، باعث کاهش مصرف سوخت می‌شود.

عملکرد چرخ طیارخودرو

هنگامی که پیستون‌های موتور در حال احتراق هستند، نیروی تولید شده به میل لنگ منتقل می‌شود و باعث چرخش آن می‌شود. این قطعه که به میل لنگ متصل است، به دلیل جرم زیاد خود، تمایل دارد به چرخش خود ادامه دهد. در نتیجه، زمانی که نیروی تولید شده توسط موتور کاهش می‌یابد،  به چرخش خود ادامه داده و انرژی ذخیره شده خود را آزاد می‌کند. این عمل باعث می‌شود که موتور با سرعت یکنواخت‌تری کار کند و خودرو به نرمی حرکت کند.

وظایف اصلی چرخ طیارخودرو

• ذخیره انرژی: هنگامی که موتور در دورهای بالا کار می‌کند، چرخ طیار انرژی اضافی را به صورت انرژی جنبشی ذخیره می‌کند. در مواقعی که گشتاور موتور کاهش می‌یابد، این انرژی ذخیره شده آزاد شده و به یکنواختی حرکت خودرو کمک می‌کند.
• یکنواخت کردن سرعت دوران میل لنگ: این قطعه، با جرم زیاد خود، نوسانات سرعت دوران میل لنگ را کاهش داده و باعث می‌شود موتور با سرعت یکنواخت‌تری کار کند.
• کمک به استارت اولیه خودرو: در هنگام استارت زدن،  به دلیل اینرسی بالا، به چرخش ادامه می‌دهد و به موتور کمک می‌کند تا سریع‌تر به دور موتور مناسب برسد.
• کاهش لرزش موتور: چرخ طیار با جذب نوسانات و لرزش‌های موتور، باعث کاهش لرزش و صدای موتور می‌شود.
• عملکرد کلاچ: این قطعه، به عنوان یک صفحه سنگین، در عملکرد کلاچ نیز نقش دارد و به نرم‌تر شدن درگیر و جدا شدن کلاچ کمک می‌کند.

دلایل خرابی چرخ طیارخودرو

• سایش طبیعی: با گذشت زمان و کارکرد خودرو،این قطعه به طور طبیعی دچار سایش می‌شود.
• ترک خوردگی یا شکستگی: ضربه‌های شدید، گرم شدن بیش از حد یا خستگی فلز می‌تواند باعث ترک خوردگی یا شکستگی چرخ طیار شود.
  تراز نبودن چرخ طیار: اگر به درستی تراز نباشد، می‌تواند باعث ایجاد لرزش و صدای غیرعادی شود.
• خرابی بلبرینگ‌های میل لنگ: خرابی بلبرینگ‌های میل لنگ می‌تواند به آن آسیب برساند.

علائم خرابی چرخ طیار خودرو

با توجه به اهمیت این قطعه، تشخیص به موقع خرابی آن بسیار مهم است. در ادامه به برخی از رایج‌ترین علائم خرابی چرخ طیار اشاره می‌کنیم:

• لرزش خودرو: یکی از اولین و بارزترین علائم خرابی چرخ طیار، لرزش خودرو به خصوص در دورهای پایین یا هنگام تعویض دنده است. این لرزش می‌تواند در کل خودرو احساس شود و به مرور زمان شدیدتر شود.
• صدای غیرعادی: شنیدن صداهای غیرعادی مانند تق‌تق یا ضربه زدن از ناحیه موتور، می‌تواند نشانه‌ای از مشکل در چرخ طیار باشد. این صداها معمولاً هنگام استارت زدن یا در دورهای بالا شنیده می‌شوند.
• نوسان دور موتور در حالت درجا: اگر دور موتور خودرو در حالت درجا به طور مداوم بالا و پایین می‌رود، ممکن است چرخ طیار دچار ترک یا شکستگی شده باشد.
• مشکل در استارت زدن: در برخی موارد، خرابی چرخ طیار می‌تواند باعث مشکل در استارت زدن خودرو شود. موتور ممکن است با تأخیر روشن شود یا به طور کامل روشن نشود.
• کلاچ‌گیری سخت و مشکل در تعویض دنده: در برخی موارد، خرابی چرخ طیار می‌تواند باعث سخت شدن کلاچ‌گیری و تعویض دنده شود.
• بوی سوختن: اگر این قطعه به شدت آسیب دیده باشد، ممکن است بوی سوختن از ناحیه کلاچ به مشام برسد.

چرا تعویض به موقع چرخ طیار مهم است؟

• ایمنی: خرابی آن می‌تواند باعث ایجاد لرزش شدید و کنترل‌ناپذیر خودرو شود که این امر می‌تواند خطر آفرین باشد.
• آسیب به سایر قطعات: ادامه رانندگی با خودرویی که چرخ طیار آن خراب است، می‌تواند به سایر قطعات موتور مانند میل لنگ، کلاچ و گیربکس نیز آسیب برساند.
• افزایش هزینه‌های تعمیر: هرچه دیرتر به مشکل آن رسیدگی شود، هزینه‌های تعمیر نیز بیشتر خواهد شد.

تعویض چرخ طیار خودرو

تعویض این قطعه یک کار فنی بسیار حساس و تخصصی است و به مهارت و ابزارهای خاص نیاز دارد. به همین دلیل، توصیه می‌شود این کار را به یک مکانیک حرفه‌ای بسپارید.
اگر اصرار به انجام این کار دارید، نکات زیر را به خاطر بسپارید:

• ایمنی اولویت اول است: قبل از شروع کار، خودرو را روی سطحی صاف و محکم پارک کنید و ترمز دستی را بکشید.
• قطعات را علامت‌گذاری کنید: قبل از باز کردن هر پیچ و مهره‌ای، جای آن‌ها را علامت‌گذاری کنید تا هنگام سر جای گذاشتن دچار اشتباه نشوید.
• پیچ‌ها را به طور یکنواخت سفت کنید: هنگام بستن پیچ‌ها، آن‌ها را به صورت ضربدری و با گشتاور مشخص سفت کنید.
• تعادل چرخ طیار: پس از نصب چرخ طیار جدید، تعادل آن را بررسی کنید تا لرزش در خودرو ایجاد نشود.

مراحل کلی تعویض چرخ طیار

• بلند کردن خودرو: خودرو را از روی زمین بلند کرده و چرخ‌ها را باز می‌کنند.
• باز کردن جعبه دنده: جعبه دنده را از موتور جدا می‌کنند.
• برداشتن چرخ طیار قدیمی: قطعه قدیمی را از روی میل لنگ برداشته و قطعه جدید را نصب می‌کنند.
• بستن جعبه دنده: جعبه دنده را مجدداً به موتور متصل می‌کنند.
• تنظیمات نهایی: تنظیمات نهایی مانند تنظیم فاصله بین دیسک و صفحه کلاچ انجام می‌شود.
• توجه: این مراحل تنها یک نمای کلی از فرایند تعویض این قطعه است و هر خودرویی ممکن است مراحل خاص خود را داشته باشد.

تشخیص چرخ طیار تقلبی از اصلی

تشخیص قطعه  تقلبی از اصلی به دلیل ظاهری مشابه و پیچیدگی قطعه، ممکن است برای افراد غیرمتخصص دشوار باشد. با این حال، تشخیص اصل بودن آن بسیار مهم است.
در ادامه به چند روش برای تشخیص  تقلبی از اصلی اشاره می‌کنیم:

• جنس فلز: چرخ طیار اصلی معمولاً از جنس چدن یا فولاد با کیفیت بالا ساخته می‌شود و سطح آن صاف و یکدست است. در حالی که این قطعه  تقلبی ممکن است از جنس فلز نامرغوب یا آلیاژی با کیفیت پایین ساخته شده باشد و سطح آن ناصاف و دارای برآمدگی باشد.
• علامت‌های حک شده: چرخ طیار اصلی معمولاً دارای علامت‌های حک شده مانند لوگوی سازنده، شماره قطعه و سایر مشخصات فنی است. این علائم باید واضح، خوانا و با عمق مناسب باشند. علائم حک شده روی چرخ طیار تقلبی ممکن است کمرنگ، مبهم یا غیر استاندارد باشد.
• پوشش محافظ: برخی از این قطعه، دارای پوشش محافظی برای جلوگیری از زنگ زدگی هستند. این پوشش باید یکنواخت و بدون ترک خوردگی باشد.
• وزن: وزن این قطعه، اگر اصل باشد  به دلیل جنس باکیفیت و ضخامت مناسب، وزن بیشتری نسبت به تقلبی آن دارد.
• اندازه و قطر: ابعاد نوع  اصلی آن باید دقیقاً مطابق با مشخصات فنی خودرو باشد. جنس  تقلبی ممکن است اندکی بزرگ‌تر یا کوچکتر از اندازه استاندارد باشد.
• ضخامت: ضخامت جنس اصلی باید یکنواخت و مطابق با استانداردهای سازنده باشد.  و جنس تقلبی آن ممکن است ضخامت کمتری داشته باشد.
• کیفیت ساخت: در برخی از انواع این قطعه، جوشکاری برای اتصال قطعات مختلف به کار می‌رود. جوشکاری در چرخ طیار اصلی باید تمیز، یکنواخت و بدون عیب باشد.
• بالانس: نوع  اصلی  آن باید به طور دقیق بالانس شده باشد تا از لرزش و صدای غیرعادی هنگام کارکرد خودرو جلوگیری کند.
• گارانتی و خدمات پس از فروش: خرید این قطعه، از فروشگاه‌های معتبر و نمایندگی‌های مجاز، تضمینی برای اصالت محصول و ارائه خدمات پس از فروش است.
• بازرسی تخصصی: یک مکانیک متخصص می‌تواند با بررسی دقیق این قطعه، اصالت آن را تشخیص دهد.
• توجه به علائم خرابی: مکانیک می‌تواند با بررسی علائم خرابی خودرو، به وجود مشکل در آن پی ببرد و اصالت آن را زیر سوال ببرد.

نکات مهم:

• قیمت: قیمت پایین‌تر از حد معمول می‌تواند نشانه‌ای از تقلبی بودن محصول باشد.
• برند: سعی کنیداین قطعه را از برندهای معتبر و شناخته شده خریداری کنید.
• ضمانت: وجود ضمانت معتبر، نشان دهنده کیفیت و اصالت محصول است.

با رعایت این نکات، می‌توانید از خرید قطعه تقلبی جلوگیری کرده و عمر مفید خودرو خود را افزایش دهید.

در این مقاله چرخ طیار و وظیفه ی آن درموتور خودرو را بررسی کردیم. و این مقاله توسط یدک سنتر ارائه شده است در صورت هرگونه سوال یا نظرو پیشنهاد کامنت بگذارید.