آزمون ضربه در جاده (که معمولاً به عنوان آزمون تصادف یا Impact Test شناخته می‌شود) یک آزمایش تخصصی است که برای ارزیابی ایمنی خودرو و نحوه عملکرد آن در برابر تصادفات طراحی شده است. این آزمون‌ها برای شبیه‌سازی شرایط واقعی تصادف انجام می‌شوند و هدف اصلی آن‌ها تعیین میزان آسیب‌پذیری بدنه خودرو و نحوه عملکرد سیستم‌های ایمنی مانند کیسه‌های هوا، سیستم‌های تعلیق، ترمزها و دیگر اجزای خودرو است. در ادامه، جزئیات تخصصی‌تر این آزمایش‌ها را بررسی می‌کنیم.

انواع مختلف آزمون ضربه

• آزمون ضربه جلو (Frontal Crash Test):
  این نوع آزمون یکی از رایج‌ترین و مهم‌ترین آزمایش‌های تصادف است که در آن خودرو با سرعت معین (معمولاً حدود ۵۶ کیلومتر در ساعت یا ۳۵ مایل در ساعت) به یک مانع غیرمتحرک یا دیوار برخورد می‌کند. در این آزمون، بخش جلوی خودرو تحت فشار قرار می‌گیرد و هدف، ارزیابی ایمنی سرنشینان در برابر آسیب‌های ناشی از برخورد است. این آزمایش تأثیر برخورد از جلو و نحوه انتقال نیروی ضربه به داخل کابین خودرو را بررسی می‌کند.

• آزمون ضربه جانبی (Side Impact Test):
  در این آزمون، خودرو از طرفین توسط یک خودرو دیگر یا یک مانع برخورد می‌کند. در این تست، توجه به ایمنی سرنشینان در کنار خودرو (معمولاً در ناحیه درها و شیشه‌ها) و سیستم‌های ایمنی مانند کیسه‌های هوا و صندلی‌ها است. این آزمون مهم است چون بسیاری از تصادفات در خیابان‌ها به صورت جانبی رخ می‌دهند و احتمال آسیب شدید در این نوع برخوردها زیاد است.

• آزمون ضربه از پشت (Rear Impact Test):
  این آزمون برای ارزیابی میزان آسیب به سرنشینان در هنگام برخورد از عقب انجام می‌شود. در این آزمایش، معمولاً یک خودرو به سرعت به قسمت عقب خودرو مورد آزمایش برخورد می‌کند. این تست بیشتر برای بررسی ایمنی سر و گردن سرنشینان خودرو در برخوردهای جانبی و شتاب منفی است که در تصادفات از پشت رخ می‌دهند.

• آزمون واژگونی (Rollover Test):
  این نوع آزمون برای بررسی توانایی خودرو در حفظ ثبات خود در هنگام واژگونی انجام می‌شود. خودرو به طور مصنوعی در موقعیت‌هایی قرار می‌گیرد که احتمال واژگونی وجود داشته باشد (مثلاً زمانی که خودرو به سرعت از یک سطح شیب‌دار پایین می‌آید یا به یک مانع برخورد می‌کند). هدف این آزمایش ارزیابی عملکرد سیستم‌های ایمنی در شرایطی است که خودرو دچار واژگونی می‌شود، به‌ویژه ارزیابی استحکام سقف و محافظت از سرنشینان در زمان برگشت خودرو به وضعیت عمودی.

آزمون تخصصی ضربه در جاده و اهمیت آن

تجهیزات و ابزار مورد استفاده در آزمون ضربه

• دستگاه‌های شبیه‌ساز تصادف:
  این دستگاه‌ها با استفاده از مانع‌های مختلف، شبیه‌سازی می‌کنند که خودرو به چه نحو با موانع مختلف برخورد می‌کند. این مانع‌ها معمولاً شامل دیوارهای فولادی، کیسه‌های هوا، یا حتی خودروهای دیگری هستند که به سرعت به یکدیگر برخورد می‌کنند.

• حسگرهای فشار و سرعت:
  برای اندازه‌گیری دقیق نیروهایی که در هنگام تصادف به خودرو وارد می‌شود، از حسگرهای فشار و سرعت استفاده می‌شود. این حسگرها در بخش‌های مختلف خودرو نصب می‌شوند تا شدت و نوع ضربه وارد شده به قسمت‌های مختلف خودرو را اندازه‌گیری کنند.

• دستگاه‌های ثبت داده:
  این دستگاه‌ها اطلاعات مربوط به شرایط آزمایش، زمان برخورد، شتاب، فشار و موقعیت دقیق حسگرها را ثبت می‌کنند. این داده‌ها به مهندسان کمک می‌کند تا تحلیل دقیقی از میزان آسیب‌دیدگی و عملکرد خودرو در هنگام تصادف داشته باشند.

• mannequins شبیه‌سازی انسان:
  در بیشتر آزمون‌ها، برای بررسی وضعیت ایمنی سرنشینان، از مجسمه‌های انسانی (مانکن‌ها) استفاده می‌شود. این مانکن‌ها به حسگرهای پیچیده‌ای مجهز هستند که می‌توانند اطلاعات دقیقی در مورد حرکت سر، گردن و بدن انسان در هنگام برخورد ثبت کنند. این داده‌ها برای تحلیل میزان آسیب‌دیدگی به‌ویژه در نواحی حساس مانند سر، گردن و ستون فقرات بسیار حیاتی هستند.

نحوه ارزیابی نتایج آزمون ضربه

پس از انجام آزمون، ارزیابی نتایج به‌طور معمول بر اساس معیارهای ایمنی استاندارد انجام می‌شود. این معیارها شامل ارزیابی آسیب‌های وارده به سرنشینان، میزان آسیب به بدنه خودرو، و نحوه عملکرد سیستم‌های ایمنی است.

• رتبه‌بندی ایمنی:
  بسیاری از سازمان‌های جهانی مانند Euro NCAP (سازمان ارزیابی ایمنی خودرو اروپا) و NHTSA (سازمان ملی ایمنی ترافیک جاده‌ای آمریکا) از سیستم‌های رتبه‌بندی برای ارزیابی ایمنی خودرو استفاده می‌کنند. خودروها در این آزمون‌ها بر اساس عملکردشان در برابر تصادفات مختلف نمره‌دهی می‌شوند و این اطلاعات به مصرف‌کنندگان کمک می‌کند تا انتخاب ایمن‌تری داشته باشند.

• آسیب‌دیدگی بدن و سرنشینان:
  پس از آزمایش‌ها، بررسی میزان آسیب‌دیدگی بدن سرنشینان و مقایسه آن با مقادیر مجاز استاندارد انجام می‌شود. در این راستا، آسیب‌های وارده به سر و گردن، آسیب‌های داخلی مانند شکستگی استخوان و مشکلات احتمالی در سیستم‌های ایمنی مثل کیسه‌های هوا و کمربند ایمنی مورد بررسی قرار می‌گیرند.

نتیجه‌گیری
آزمون‌های ضربه در جاده ابزارهایی حیاتی برای ارزیابی و تضمین ایمنی خودروها هستند. این آزمایش‌ها از اهمیت بالایی برخوردارند چرا که عملکرد صحیح خودرو در تصادف می‌تواند جان سرنشینان را نجات دهد. با انجام این آزمایش‌ها و تحلیل دقیق نتایج، مهندسان خودروسازی می‌توانند خودروهایی تولید کنند که ایمنی بالاتری را در شرایط تصادف فراهم کنند.