شاید شما هم جزو افرادی باشید که به هنگام صحبت درباره خودروها، کمتر توجهی به قطعات داخلی و عملکرد آن‌ها دارید و بیشتر به ظاهر یا قدرت موتور توجه می‌کنید. اما بسیاری از قطعات مکانیکی خودرو، با وجود اینکه در زیر بدنه پنهان شده‌اند، نقش بسیار مهمی در حرکت و عملکرد خودرو ایفا می‌کنند. یکی از این قطعات، شفت خودرو است. این قطعه اگرچه در ظاهر یک میل ساده به نظر می‌آید، اما بدون وجود آن، انتقال نیرو از موتور به چرخ‌ها امکان‌پذیر نخواهد بود.

در این مقاله به بررسی کامل شفت خودرو، انواع مختلف آن، نحوه عملکرد و اهمیت این قطعه در سیستم انتقال قدرت خواهیم پرداخت. همچنین علائم خرابی شفت و نکاتی برای نگهداری بهتر آن را نیز مرور خواهیم کرد. اگر می‌خواهید با این قطعه حیاتی بیشتر آشنا شوید و بدانید که چطور می‌توانید از خرابی‌های احتمالی آن جلوگیری کنید، تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.

شفت خودرو چیست و چه نقشی در انتقال نیرو دارد؟

شفت خودرو، یک محور چرخان است که نیرو و گشتاور تولید شده توسط موتور را به چرخ‌ها یا دیفرانسیل منتقل می‌کند. به عبارت ساده‌تر، شفت خودرو مانند پلی است که ارتباط میان موتور و چرخ‌ها را برقرار می‌کند. این قطعه به دلیل وظیفه مهمی که برعهده دارد، باید از موادی ساخته شود که بتواند نیروهای کششی و فشاری زیادی را تحمل کند و در برابر خم‌شدگی و شکستگی مقاوم باشد.
در خودروهای دیفرانسیل عقب، شفت به‌طور مستقیم به گیربکس و دیفرانسیل متصل است و نیرو را از گیربکس به دیفرانسیل و در نهایت به چرخ‌ها منتقل می‌کند. در خودروهای دیفرانسیل جلو نیز شفت (که به آن پلوس هم گفته می‌شود) نیروی موتور را از جعبه‌دنده به چرخ‌ها می‌رساند. در هر صورت، بدون شفت، خودرو قادر به حرکت نخواهد بود و این قطعه یکی از اجزای اصلی سیستم انتقال قدرت به حساب می‌آید.

انواع شفت خودرو

همان‌طور که در خودروها انواع مختلف موتور و گیربکس وجود دارد، شفت‌ها نیز بسته به نوع خودرو و نحوه انتقال قدرت، انواع مختلفی دارند. در این بخش به معرفی انواع شفت و کاربرد آن‌ها می‌پردازیم:

شفت محرک: این نوع شفت در خودروهای دیفرانسیل عقب و خودروهای چهارچرخ متحرک استفاده می‌شود. شفت محرک، نیروی تولید شده در موتور را از طریق گیربکس به دیفرانسیل و سپس به چرخ‌های عقب یا هر چهار چرخ منتقل می‌کند. این نوع شفت به دلیل طول و ضخامت بیشتری که دارد، باید در برابر نیروی گشتاور بالا مقاومت زیادی از خود نشان دهد.

شفت میانی: در برخی خودروها از شفت میانی برای انتقال نیرو از گیربکس به دیفرانسیل استفاده می‌شود. این نوع شفت معمولاً در خودروهای دیفرانسیل جلو و خودروهای سبک‌تر کاربرد دارد و با توجه به فاصله کوتاه‌تر بین گیربکس و دیفرانسیل، طراحی ساده‌تری دارد.

شفت پلوس: این نوع شفت، بخشی از سیستم تعلیق خودرو است و نیروی موتور را از دیفرانسیل به چرخ‌ها منتقل می‌کند. در خودروهای دیفرانسیل جلو، شفت پلوس مستقیماً از گیربکس به چرخ‌ها متصل می‌شود و نیروی حرکتی را به چرخ‌ها انتقال می‌دهد. این نوع شفت معمولاً کوتاه‌تر است و در دو انتها دارای اتصالاتی (CV Joint) برای امکان حرکت انعطاف‌پذیر چرخ‌هاست.

شفت کربن: برخی خودروهای اسپرت و مسابقه‌ای از شفت‌های کربنی استفاده می‌کنند. این نوع شفت‌ها وزن کمتری دارند و می‌توانند در سرعت‌های بالا عملکرد بهتری ارائه دهند. شفت کربنی با وجود قیمت بالاتر، به دلیل وزن سبک‌تر و مقاومت بیشتر، در خودروهای با عملکرد بالا کاربرد دارد.

شفت خودرو چگونه کار می‌کند؟

شفت خودرو، بسته به نوع طراحی و مکان قرارگیری آن، وظیفه انتقال نیرو و گشتاور را از موتور به دیفرانسیل یا مستقیماً به چرخ‌ها بر عهده دارد. برای درک بهتر عملکرد شفت، باید به نحوه انتقال نیرو در سیستم‌های دیفرانسیل عقب و جلو نگاهی بیندازیم:

خودروهای دیفرانسیل عقب: در این نوع خودروها، شفت مستقیماً به گیربکس و دیفرانسیل متصل می‌شود. وقتی موتور نیرو تولید می‌کند، این نیرو از طریق گیربکس به شفت منتقل می‌شود. شفت این نیرو را به دیفرانسیل می‌رساند و در نهایت دیفرانسیل، نیرو را به چرخ‌های عقب منتقل می‌کند.

خودروهای دیفرانسیل جلو: در این خودروها، شفت‌های پلوس نیروی موتور را از گیربکس به چرخ‌های جلو منتقل می‌کنند. این نوع شفت‌ها به دلیل اتصال مستقیم به چرخ‌ها، دارای اتصالات انعطاف‌پذیری به نام “اتصال CV” هستند که به شفت‌ها اجازه می‌دهند تا همراه با چرخش فرمان، خم شوند و همچنان نیروی موتور را به چرخ‌ها منتقل کنند.

شفت خودرو چیست

علائم خرابی شفت خودرو: از کجا بفهمیم شفت مشکل دارد؟

همان‌طور که گفتیم، شفت یکی از قطعات حیاتی سیستم انتقال قدرت است. هرگونه خرابی یا مشکل در شفت، می‌تواند منجر به اختلال در حرکت خودرو و حتی خطرات جدی در هنگام رانندگی شود. برخی از نشانه‌های رایج خرابی شفت شامل موارد زیر است:

صدای تق‌تق یا ضربه: اگر هنگام شتاب‌گیری یا تغییر دنده، صدای تق‌تق یا ضربه‌ای از زیر خودرو شنیدید، احتمالاً شفت یا اتصالات آن دچار مشکل شده است. این صدا معمولاً به دلیل فرسایش بوش‌ها یا خرابی اتصالات CV ایجاد می‌شود.

لرزش غیرعادی: اگر در سرعت‌های بالا یا هنگام حرکت در جاده‌های صاف، لرزش غیرعادی در بدنه یا فرمان احساس می‌کنید، این مشکل می‌تواند ناشی از خرابی شفت باشد. لرزش معمولاً به دلیل عدم تعادل یا خم‌شدگی شفت ایجاد می‌شود.

نشت روغن: اگر متوجه نشت روغن از زیر خودرو شدید، ممکن است آب‌بندی شفت یا اتصالات آن دچار مشکل شده باشد. نشت روغن می‌تواند به مرور زمان باعث خرابی بیشتر قطعات شفت شود.

صداهای غیرطبیعی در پیچ‌ها: اگر هنگام پیچیدن صدای ناهنجاری از چرخ‌ها شنیدید، این مشکل می‌تواند ناشی از خرابی اتصالات CV در شفت باشد. این اتصالات در صورت خرابی، به‌خوبی نمی‌توانند نیرو را منتقل کنند و باعث ایجاد صداهای تق‌تق می‌شوند.

چگونه از خرابی شفت خودرو جلوگیری کنیم؟

برای جلوگیری از خرابی شفت خودرو و کاهش هزینه‌های تعمیراتی، بهتر است نکات زیر را رعایت کنید:

بازدید دوره‌ای: هر چند وقت یک‌بار، وضعیت شفت و اتصالات آن را بررسی کنید. این کار به‌ویژه پس از عبور از جاده‌های ناهموار یا دست‌اندازهای شدید ضروری است.

تعویض به‌موقع بوش‌ها و اتصالاتCV: بوش‌ها و اتصالات CV به مرور زمان فرسوده می‌شوند و نیاز به تعویض دارند. تعویض به‌موقع این قطعات می‌تواند از خرابی‌های بزرگ‌تر جلوگیری کند.

تنظیم درست لاستیک‌ها: تنظیم نبودن فشار لاستیک‌ها می‌تواند بار زیادی به شفت وارد کند و باعث فرسایش سریع‌تر آن شود.

جلوگیری از حمل بارهای سنگین: اگر خودروی شما برای حمل بارهای سنگین طراحی نشده، از حمل بارهای اضافی خودداری کنید. حمل بار سنگین می‌تواند فشار زیادی به شفت وارد کرده و باعث خرابی آن شود.

درنتیجه، شفت خودرو، اگرچه در ظاهر یک قطعه ساده به نظر می‌رسد، اما نقش بسیار مهمی در انتقال نیرو و عملکرد کلی خودرو دارد. بدون وجود شفت، نیروی موتور نمی‌تواند به چرخ‌ها منتقل شود و حرکت خودرو مختل خواهد شد. بنابراین، آشنایی با انواع شفت، علائم خرابی و نحوه نگهداری صحیح آن می‌تواند به شما کمک کند تا از عملکرد بهتر و ایمنی بیشتر خودروی خود لذت ببرید.